Morfološke promene lokomotornog aparata koje propagiraju veće ili manje funkcionalne smetnje nazivamo telesnim deformitetima. Najčešći telesni deformiteti su deformiteti kičmenog stuba tj. lordoza, skolioza, kifoza, ravna leđa, zatim deformiteti grudnog koša kao što su ispupčene grudi, izdubljene grudi, ravne grudi i tu su deformiteti donjih ekstremiteta takozvane ”X” i ”O” noge, ravna stopala, rasplinuto stopalo.

 

Telesni deformiteti se najčešće stiču u periodu rasta i razvoja čoveka. Tačni uzroci nastanka deformiteta su nepoznati. Smatra se da je za njihovo stvaranje odgovoran genetski faktor, ali to još nije upotpunosti dokazano. Postoje razne teorije, kao konstitucialna slabost skeleta, traumatsko oštećenje lokomotornog aparata, delovanje zapaljenskih, endokrinih, metaboličkih i drugih faktora. Razlikujemo tri kritična perioda nastanka telesnih deformiteta. Prvi kritični period je doba uspravljanja deteta, kada dete iz četvoronožnog položaja prelazi u uspravan položaj. Zbog forsiranja dece od strane roditelja da što pre prohodaju pri tome koristeći razne sprave poput dubka i slično ne retko se dešava da dođe do pojave telesnih deformiteta kičmenog stuba i donjih ekstremiteta. Drugi kritični period je polazak deteta u školu. Deca tada naglo prelaze iz velike slobode kretanja u fazu pasivnog sedećeg položaja u školskoj klupi. Održavanje pravilnog sedećeg položaja je naporno za decu i dosta monotono pa deca pribegavaju raznim položajima koji ugrožavaju njihov razvoj i dovode do deformiteta kičmenog stuba. Takođe nošenje školske torbe neprimerene veličine i težine kao i nošenje istih na jednom ramenu ugrožava pravilan razvoj deteta. Treći kritični period je doba puberteta, period poslednjeg intenzivnog biološkog rasta i razvoja usled pojačanog lučenja hormona rasta. Nagli rast kostiju ne prati adekvatna mišićna snaga, što dovodi do nestabilnosti koštano-mišićnog sistema prouzrokujući razne telesne deformitete.

 

Telesni deformiteti pored estetskih problema, zadaju i mnoge druge zdravstvene probleme za čoveka, pa ih je važno što pre izlečiti. Lečenje telesnih deformiteta zahteva usku saradnju trenera, fizioterapeuta i lekara na postavljanju dijagnoze i adekvatne terapije (korektivne vežbe, korišćenje određenih medicinskih pomagala, hiruška intervencija). Najbolji period za izlečenje jeste do petnaeste godine života kada je u većini slučajeva zastupljen funkcionalni poremećaj, tj. telesni deformitet koji je posledica slabe muskulature. Jačanjem muskulature dolazi do korekcije odnosno izlečenja određenog telesnog deformiteta. U kasnijem periodu, do dvadeset pete godine života, prognoze za izlečenje su manje, a od dvadeset pete, kada se završi rast i razvoj čoveka, ukoliko telesni deformitet do tada nije izlečen funkcionalni poremećaj prelazi u strukturalni tj. telesni deformitet koji je posledica nepravilnog okoštavanja. U tom stadijumu je gotovo nemoguće bilo šta uraditi sem smanjenja simptoma jačanjem muskulature.

 

Pored nedovoljne upućenosti roditelja, površno urađenih sistematskih pregleda, ignorisanja znakova koji ozbiljno ukazuju na prisustvo deformiteta, nedovoljna telesna aktivnost je glavni razlog nepravilnog razvoja koštano-mišićnog sistema. Posebni značaj kod nastanka telesnih deformiteta ima preventiva, gde uloga trenera dolazi do izražaja. Savremeni uslovi života koji su čoveku sa jedne strane omogućili lagodniji život u kome mašine obavljaju posao umesto njega, sa druge strane čine ga dosta telesno neaktivnim i samim tim ugrožavaju njegovo zdravlje. Deca pored školskih obaveza gde provode dosta vremena u pasivnom, često lošem, sedećem položaju to nastavljaju i kroz igru za kompjuterom, koja je zamenila igru u parku, i sportskim terenima sa društvom. Pošto je pokret upisan u genima čoveka kao neizbežan sastavni deo života, tu svoju telesnu neaktivnost čovek mora da nadoknadi na drugi način kako bi se pravilno razvijao i kako ne bi došlo do telesnih deformiteta i mnogih drugih patoloških stanja.